HIV Test Sonuçlarının Hastalarla Paylaşılmasında Etik Yaklaşım: Hasta İzlenimlerinin Demografik Veriler ile Değerlendirilmesi
Amaç: HIV/AIDS'in tanımlandığı ilk yıllarda, homoseksüel erkekler arasındaki yaygınlığı nedeniyle önyargılara, immün yetmezlik gelişimine ve ölümcül enfeksiyonlara yol açarak toplumda korku ve paniğe neden olmuştur. Etik olmayan yaklaşımlar hastaların sağlık hizmetlerine erişimini engellemiş ve HIV/AIDS ile mücadelede tanıdan tedaviye kadar önemli bir engel oluşturmuştur. Çalışmamız, demografik veriler ışığında HIV pozitif hastalara yönelik etik bir yaklaşımın tanısal önemini araştırmayı amaçlamıştır.
Yöntemler: Demografik hasta özellikleri ve HIV testi sırasında damgalanma 47 soruluk bir anket aracılığıyla değerlendirilmiştir. Araştırma 01/05/2019 tarihinde başlamış ve COVID-19 pandemisi sırasında çevrimiçi olarak uygulanan anketlerle 01/05/2020 tarihinde sona ermiştir. İstatistiksel analizde SPSS 21.0 (Armonk, New York: IBM Corp.) paketi kullanılmış, anket soruları çapraz tablolaştırılmış ve cevaplar Ki-kare testi kullanılarak karşılaştırılmıştır. Ayrıca etik ihlal algılarıyla ilişkili faktörleri belirlemek amacıyla çok değişkenli lojistik regresyon analizi yapıldı.
Bulgular: Çalışmamıza 121 katılımcı dahil edilmiştir. Katılımcıların %91'i erkek, %3'ü kadın, %1.7'si farklı bir cinsiyet kimliği belirtmiş, %2.5'i cinsiyet belirtmek istememiş ve %1.7'si ise bu soruya yanıt vermemiştir. Katılımcıların yaşları 19 ile 66 arasında değişmekte olup ortalama yaş 37.9 ±10.5 olarak hesaplanmıştır. Anti-HIV testi öncesinde hastaların %62,8'inden onam alınırken, %37,2'sinden onam alınmamış; bilgilendirilmiş onam alınan hastaların %31,4'ü kendilerini yeterli derecede bilgilendirilmemiş hissetmiştir. Sonuçların açıklanması sırasında, %25,6'sı yaklaşımı kaba, ani ve yetersiz bilgilendirme olarak değerlendirmiştir. Ayrıca, %24'ü açıklama sırasında üçüncü bir kişinin varlığına dikkat çekerken, %25,6'sı hasta gizliliğinin ihlal edildiğini belirtmiştir. Lojistik regresyon analizi, algılanan etik ihlallerle ilişkili istatistiksel olarak anlamlı tek faktörün yaş olduğunu ortaya koydu (p = 0,097).
Sonuç: Bu çalışma, Türkiye'de HIV testlerinde %31,4 oranında yetersiz bilgilendirme ve %25,6 oranında nezaketsiz sonuç açıklama gibi ciddi etik eksiklikleri ortaya koymaktadır. Bulgular, etik standartları sağlamak ve damgalamayı azaltmak için hasta odaklı protokollerin acilen uygulanmasını gerektirmektedir.
Ethical Approach in Sharing HIV Test Results with Patients in Turkiye: Evaluation of Patient Impressions with Demographic Data
Objective: In the early years of defining Human Immunodeficiency Virus (HIV) and Acquired Immune Deficiency Syndrome (AIDS), its prevalence among homosexual men gave rise to prejudices, immunodeficiency development, and lethal infections, causing fear and panic in society. Unethical approaches hindered patients from accessing healthcare services, presenting a substantial barrier from diagnosis to treatment in the fight against HIV/AIDS. Our study aimed to explore the diagnostic significance of an ethical approach towards HIV-positive patients, guided by demographic data.
Methods: Demographic patient characteristics and stigmatization during HIV testing were assessed via a 47-question questionnaire. The research commenced on 01/05/2019 and concluded on 01/05/2020, with questionnaires administered online during the COVID-19 pandemic. Statistical analysis employed the SPSS 21.0 (Armonk, New York: IBM Corp.) package, cross-tabulating survey questions and comparing answers using the Chi-square test. Additionally, multivariate logistic regression analysis was conducted to identify factors associated with perceptions of ethical violation.
Results: Our study involved 121 participants, with 91% identifying as male, 3% as female, 1.7% stating another gender identity, and 2.5% declining to specify and 1.7% did not respond to the question. Participant ages ranged from 19 to 66, with a mean age of 37.9 ±10.5. Prior to HIV testing, written consent was obtained from 62.8% of patients, while 37.2% declined to provide consent. Among those who consented, 31.4% reported feeling insufficiently informed about the procedure. During result disclosure, 25.6% found the approach impolite, with abrupt and insufficient information. Additionally, 24% noted the presence of a third person during disclosure, while 25.6% reported breaches of patient confidentiality. Logistic regression analysis revealed that age was the only statistically significant factor associated with perceived ethical violations (p = 0.010).
Conclusion: This study highlights critical ethical deficiencies in Türkiye's HIV testing, with 31.4% of patients reporting inadequate consent and 25.6% experiencing unprofessional result disclosure. These findings demand urgent implementation of patient-centered protocols to ensure ethical standards and reduce stigma.
Makale Dili: İngilizce