Avascular necrosis of the femoral head in multiple sclerosis
Dilvin Gökçe1, Şenay Aydın2, İlknur Cantürk Aydın3, Reyhan Gürer4, Nihal Işık51ECHOMAR Hastanesi, Nöroloji Bölümü, Zonguldak - Türkiye2Yedikule Göğüs Hastalıkları ve Göğüs Cerrahisi Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Nöroloji Bölümü, İstanbul - Türkiye
3İstanbul Medeniyet Üniversitesi Göztepe Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Nöroloji Kliniği, İstanbul - Türkiye
4Haydarpaşa Numune Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Nöroloji Kliniği, İstanbul - Türkiye
5Bahçeşehir Üniversitesi, Nöroloji Anabilim Dalı, İstanbul - Türkiye
Objective: Corticosteroid (CS) therapy is widely used as the standard treatment for acute exacerbations of multiple sclerosis (MS). Avascular necrosis (AVN) of the femoral head is one of the long–term complications related to CS therapy. Our study aims to investigate the association between annual and cumulative doses of CS treatment and radiographic assessment of AVN of the femoral head in MS.
Material and Methods: One patient group and two control groups were formed. The study group consisted 60 MS cases treated with intravenous methylprednisolone (IVMP) and the 2 control groups consisted 22 MS patients (Control I) without CS treatment and 25 healthy controls (Control II). Sixty patients who underwent CS treatment were divided into 3 subgroups of 20 cases each, treated with either IVMP only, IVMP and interferon, and IVMP and glatiramer acetate (GA). Neurological examinations and demographic data of all cases were recorded. The presence of AVN of femoral head in patient and control groups was evaluated using magnetic resonance imaging and Ficat staging system.
Results: Avascular necrosis (AVN) of femoral head was observed in 4 (6.7%) MS patients who were treated with CS. The mean annual CS dose was 8.07 g and mean cumulative dose was 31 gr. There was a significant but no statistical difference, in annual and cumulative IVMP doses between patients who have and don’t have AVN of femoral head (p=0.085 and p=0.246, respectively).
Conclusion: Our all data support the idea that annual dose of CS may increase AVN of femoral head development in MS patients. It is important to evaluate the CS-treated MS patients with MRI in this respect, due to the possible treatment of early-stage AVN of femoral head.
Multipl sklerozda femur başı avasküler nekrozu
Dilvin Gökçe1, Şenay Aydın2, İlknur Cantürk Aydın3, Reyhan Gürer4, Nihal Işık51ECHOMAR Hastanesi, Nöroloji Bölümü, Zonguldak - Türkiye2Yedikule Göğüs Hastalıkları ve Göğüs Cerrahisi Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Nöroloji Bölümü, İstanbul - Türkiye
3İstanbul Medeniyet Üniversitesi Göztepe Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Nöroloji Kliniği, İstanbul - Türkiye
4Haydarpaşa Numune Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Nöroloji Kliniği, İstanbul - Türkiye
5Bahçeşehir Üniversitesi, Nöroloji Anabilim Dalı, İstanbul - Türkiye
Amaç: Kortikosteroid (KS) tedavisi multipl skleroz (MS) akut ataklarında yaygın olarak kullanılan standart bir tedavi yöntemidir. Femur başı avasküler nekrozu (AVN) KS tedavisine bağlı gelişen uzun dönem komplikasyonlardan biridir. Çalışmamızda femur başı AVN’ un MS hastalarında görülme sıklığı ile uygulanan yıllık ve kümülatif KS miktarı ile olan ilişkisi araştırılmıştır.
Gereç ve Yöntemler: Çalışmamızda MS polikliniğinden takipli intravenöz metilprednizolon (IVMP) tedavi almış 60 MS tanılı hasta grubu ile IVMP tedavisi almamış 22 MS hasta (Kontrol I) ile 25 sağlıklı olgudan (Kontrol II) oluşan iki kontrol grubu oluşturuldu. KS tedavisi alan 60 hasta sadece IVMP, IVMP ve interferon, IVMP ve Glatiramer asetat (GA) kullanan 20’şer olguluk üç alt gruba ayrıldı. Tüm
olguların nörolojik muayeneleri ve tüm demografik verileri kaydedildi. Hasta ve kontrol gruplarında femur başı AVN varlığı, manyetik rezonans görüntüleme (MRG) ile Ficat Evreleme sistemi kullanılarak değerlendirildi.
Bulgular: Femur başı AVN sadece KS tedavisi alan 4 MS hastasında (%6.7 oranında) gözlendi. Hastaların ortalama yıllık KS dozu 8.07 gr, ortalama kümülatif KS dozu 31 gr bulundu. Femur başı AVN olan hastalar ile olmayan hastalar arasında yıllık ve kümülatif IVMP doz miktarlarında belirgin bir fark gözlenmekle birlikte istatistiksel anlamlılık saptanmadı (sırasıyla p=0.085 ve p=0.246).
Sonuç: Elde ettiğimiz veriler MS hastalarında femur başı AVN gelişiminin KS yıllık doz miktarı ile artabileceği fikrini desteklemektedir. Femur başı AVN’de erken evrede tanı ile tedavinin mümkün olması nedeniyle özellikle KS tedavisi alan MS hastalarının bu açıdan da takibi ve MRG ile birlikte değerlendirilmeleri önem kazanmaktadır.
Manuscript Language: Turkish