ISSN : 1302-7123 | E-ISSN : 1308-5123
Şişli Etfal Hastanesi Tıp Bülteni
Evde Sağlık Hizmetleri Birimine Kayıtlı Hastaların Sosyodemografik Özellikleri ve Sunulan Sağlık Hizmetlerinin Değerlendirilmesi [Med Bull Sisli Etfal Hosp]
Med Bull Sisli Etfal Hosp. 2018; 52(1): 41-46 | DOI: 10.14744/SEMB.2017.70883

Evde Sağlık Hizmetleri Birimine Kayıtlı Hastaların Sosyodemografik Özellikleri ve Sunulan Sağlık Hizmetlerinin Değerlendirilmesi

Güzin Zeren Öztürk, Dilek Toprak
Department of Family Medicine, Şişli Hamidiye Etfal Training and Research Hospital, İstanbul, Turkey

Amaç: Nüfusun giderek yaşlanması ve buna bağlı olarak sağlık hizmetlerine ulaşmadaki zorluklar, zaman içinde evde sağlık hizmetlerini ön plana çıkarmıştır. Evde Sağlık Hizmeti birimleri yaşlıların günlük yaşamlarını etkilemeden, sağlık ihtiyaçlarını karşılayan hizmet birimleridir. Çalışmamızda hastanemiz Aile Hekimliği Kliniği’ne bağlı Evde Sağlık Hizmetleri biriminden hizmet alan hastaların sosyodemografik özellikleri ve sunulan sağlık hizmetlerinin değerlendirilmesi amaçlanmıştır.
Gereç ve Yöntem: 1 Ocak -31 Aralık 2016 tarihleri arasında Hastanemizin Aile Hekimliği Kliniği’ne bağlı Evde Sağlık Hizmetleri Birimi’nden hizmet alan hastaların geriye dönük tarama yöntemi ile verileri alındı. Yaş, cinsiyet, tanı, evde bakım alma sıklıkları, istenilen konsültasyonlar ve tetkikler, acile başvurma durumları ve ölen hastaların verileri kaydedildi. Verilerin istatistik programına girilmiş. Ki kare, t testleri ve korelasyon analizleri yapıldı ve p<0,05 anlamlı kabul edildi.
Bulgular: Birimimiz tarafından 2016 yılı boyunca 1105 hastaya hizmet sunulmuştu. Kadın hastalar 716(%64,8) iken; erkek hastalar 389(%35,2) idi. Tüm grup yaş ortalaması 78,24±15,43 idi. Yaş gruplarına göre ayrıldığında 65 yaş üstü hizmet alanların oranı%87,1 idi. Cinsiyetle yaş arasında da istatistiki olarak anlamlı ilişki vardır(p=0,000). 65 yaş üstünde kadınların sayısı erkeklerden fazla iken 65 yaş altında durum tam tersiydi. Evde bakım hastalarının tanılarına bakıldığında en sık tanı Alzheimer idi. Sonrasında sırayla Esansiyel Hipertansiyon ve Diabetes Mellitus gelmekteydi. Bir yılda bir hasta ortalama 6,54 kez ziyaret edilmişti. Bir yılda 4 ve üstünde hizmet alan hasta sayısı 624(%56,5) idi. Yani yaş arttıkça evde sağlık birimi ziyaret sayısı artmaktaydı. Alzheimer olanlarda 3 ve altında ziyaret sayısı mevcutken Esansiyel Hipertansiyon ve Endokrin Bozukluklar tanıları olanlarda 4 ve üstünde ziyaret sayısı çıkmıştır.
Hastaların %83’ünden (n=917) Kan sayımı; %63,5’sından(n=702) Biyokimya, %34,9’in den(n=386) Tam İdrar Tahlili; %65,1’inden (n=719) Hormon tahlilleri istenmişti. Acile en az bir kez başvuranlar %39,3(n=432)’idi. Konsültasyon istenmeyen hasta sayısı %2,2(n=24) idi. En fazla %0,25(n=6) ile Nöroloji kliniğinden konsültasyon istenmişti. Takip edilen hastaların %10,4 (n=114)’ı hasta ölmüştür. Bizim çalışmamızda ölüm ile hastaların tanı grupları karşılaştırıldığında en fazla Alzheimer %39,5(n=45) tanısına rastlandı ve istatistiki olarak anlamlıydı(p=0,031).
Sonuç: Evde Sağlık Hizmetleri yaşlanan nüfus göz önüne alındığında, önemli bir sağlık hizmet alanıdır. Bu alanda en sık 65 yaş üstü hasta grubu ve Nörolojik hastalıklar için hizmet beklenmektedir. Çalışmamızda Esansiyel Hipertansiyon ve Endokrin Bozukluklar tanılarında tahlil isteminin ve ziyaret sıklığı diğer tanılara göre fazlalığı dikkat çekmektedir. Yaşlı hastalardan birden çok hastalığın olması tahlil istemini artırmakta ve tahlillerde çıkan anormal/hatalı sonuçlar tekrarlayan ziyaret ve mükerrer tahlillere neden olmaktadır. Bu nedenle gereksiz tahlil istemleri hem ekonomik hem sosyal yönden bireyleri dolayısıyla toplumu etkilemektedir.
Hastalara kaliteli sağlık hizmetlerinin verilebilmesi için hastanın multidisipliner ve biyopsikososyal bir bakış açısıyla değerlendirilmenin ve yeterli eğitimli personel sayısının arttırılmasının yeri büyüktür.

Anahtar Kelimeler: Evde sağlık, yaşlanma, yaşlı

Sociodemographic Characteristics of Patients Registered with a Home Care Unit and an Evaluation of the Health Services Offered

Güzin Zeren Öztürk, Dilek Toprak
Department of Family Medicine, Şişli Hamidiye Etfal Training and Research Hospital, İstanbul, Turkey

Objectives: The growing aging population and the difficulties they often face in accessing health services brought attention to home care units. Home care units provide services that make it easier for the elderly to meet their healthcare needs. The aim of this study was to evaluate the sociodemographic characteristics of patients who were served by the home care unit of one hospital family medicine clinic and to assess the services provided.
Methods: The records of patients who were served by the home care unit of one hospital between January 1 and December 31, 2016,were retrospectively screened. The age, gender, diagnosis, frequency of home care visits, requested consultations and examinations, emergency service requests, and the details of patients who died were recorded. The data were statistically analyzed with a chi-square test and Student’s t-test. P<0.05 was considered statistically significant.
Results: In 2016, 716 (64.8%) female and 389 (35.2%) male patients (total n=1105) were served by the unit. The mean age of the group was 78.24±15.43 years. When separated by age group, 87.1% of the patients were aged ≥65 years. There were more female patients than males among those older than 65 years, while the reverse was true among patients younger than 65 years of age. The most common diagnosis in the study group was Alzheimer's disease, followed by essential hypertension and diabetes mellitus. An average of 6.54 visits was made during the year. More than half (n=624, 56.5%) of the patients were visited 4 or more times. The number of visits increased with greater age. Overall, Alzheimer's disease patients received 3 or fewer visits, while 4 or more visits were made to patients with essential hypertension and endocrine disorders.
A hemogram was requested for 83% (n=917) of the patients, biochemical tests for 63.5% (n=702), complete urinalysis for 34.9% (n=386), and a hormonal assay for 65.1% (n=719). In all, 39.3% (n=432) of the patients sought emergency service at least once. Consultations were not requested for 24 (2.2%) patients. A neurology consultation was the most frequently requested, for a total of 6 (0.25%) patients. During this period of follow-up, 114 (10.4%) patients died. Alzheimer's disease was statistically significantly correlated with mortality (39.5%, n=45; p=0.031).
Conclusion: Given the aging population, the provision of home health care services is growing in importance. It is most commonly expected to serve patients over 65 years of age and those with neurological diseases. In this study, patients with a diagnosis of essential hypertension or an endocrine disorder were visited more often. Multiple illnesses among elderly patients often lead to a greater number of tests and visits, and abnormal/erroneous results also contribute to the number of visits. Requests for unnecessary analyses affect the individual and society as a result of the economic and social burden incurred. It is important to assess patients from a multidisciplinary and biopsychosocial perspective and to increase the number of adequately trained staff in order to offer quality healthcare.

Keywords: Aging, elderly, home care.

Güzin Zeren Öztürk, Dilek Toprak. Sociodemographic Characteristics of Patients Registered with a Home Care Unit and an Evaluation of the Health Services Offered. Med Bull Sisli Etfal Hosp. 2018; 52(1): 41-46

Sorumlu Yazar: Güzin Zeren Öztürk
Makale Dili: İngilizce
LookUs & Online Makale